Tóm tắt hành trình phát triển cà phê theo năm tháng.

Trong khi Ethiopia là nơi sinh của cây cà phê thì cà phê được cho là lần đầu tiên được trồng thương mại ở Yemen.

Châu Phi là nơi sản sinh ra cà phê nhưng ngày nay gần 60% tổng lượng cà phê đến từ Trung và Nam Mỹ và chỉ 11% đến từ Châu Phi.

Cà phê được phát hiện và thuần hóa khoảng một ngàn năm trước. Chính xác thời gian và địa điểm không được biết rõ, chỉ có năm trăm cuối cùng lịch sử nhiều năm của cà phê khá tốt được ghi lại như sau:

• Thập niên 900 TCN: Theo truyền thuyết, quả cà phê và hạt cà phê được người chăn dê Kaldi phát hiện ở vùng đất ngày nay là Ethiopia.

• Thập niên 900-1300 TCN: Cà phê được sử dụng ở Ethiopia như là một nguyên liệu nấu nướng trong các bữa ăn.

• Thập niên 1200-1400 TCN: Cà phê được đưa đến Yemen trên Bán đảo Ả Rập, với nhiều câu chuyện khác nhau về cách thức sử dụng. Các tu viện Sufi có thể có là nơi đầu tiên biết cách pha cà phê vào những năm 1300.

• 1400-1450 TCN: Lần đầu tiên được trồng và rang

• 1450-1500 TCN: Việc uống cà phê lan sang Bắc Phi và Châu Á.

• 1453: Quán cà phê đầu tiên trên thế giới được cho là mở ở Thổ Nhĩ Kỳ

• 1600-1610: Cà phê được trồng ở Ấn Độ

• 1616: Thương nhân Hà Lan mang cây cà phê sống từ Yemen (dù bị cấm xuất khẩu ở đây ) đến Hà Lan

• 1645: Quán cà phê đầu tiên ở châu Âu được mở tại Venice của Ý và sau đó những quán khác cũng được mở khắp nơi trong nước Ý

• 1650: Quán cà phê đầu tiên ở Oxford của Anh được mở cửa, tiếp theo là quán cà phê ở London.

• 1658: Thương nhân Hà Lan mang cây cà phê từ Yemen tới Ceylon (nay là Sri Lanka).

• 1683: Quán cà phê đầu tiên ở Vienna mở cửa sau cuộc bao vây của Thổ Nhĩ Kỳ, và những quán cà phê khác mở ngay sau đó ở những nơi khác ở Áo.

• 1688: Edward Lloyd thành lập Lloyd's Coffee House ở London. Được các thương nhân và chủ tàu ghé thăm, nó đã trở thành nền tảng cho bảo hiểm tập đoàn Lloyd's.

• 1699: Thương nhân Hà Lan mang cây cà phê từ Yemen đến Java và các đảo lân cận (nay là Indonesia) và ngay sau đó đến Suriname ở Nam Mỹ.

• 1714: Thương nhân Hà Lan tặng cây cà phê cho vườn thực vật ở Paris.

• 1718: Thương nhân người Pháp trồng cà phê trên đảo Bourbon (Réunion ngày nay) ở Ấn Độ Dương, sau đó được đưa đến Đông Phi, Mỹ Latinh và các nơi khác.

• 1723: Cây cà phê được đưa từ vườn thực vật ở Paris đến Martinique ở Caribe, từ đó nó lan sang các đảo khác (Haiti, Jamaica và Cuba) và đến Trung và Nam Mỹ.

• 1727: Cà phê đầu tiên được trồng ở Brazil - một số nguồn tin cho biết là sớm hơn. Thế độc quyền của Pháp và Hà Lan bị phá vỡ.

• 1740: Cà phê đầu tiên được sản xuất ở Philippines.

• 1788: Haiti do Pháp thống trị sản xuất một nửa sản lượng cà phê của thế giới.

• 1825: Cà phê đầu tiên được sản xuất tại Hawaii, Mỹ, dựa trên cây trồng từ Brazil.

• 1830: Brazil là nước sản xuất lớn nhất thế giới, tiếp theo là Cuba, Java/Indonesia và Haiti.

• 1840-1880: Bệnh lá quét sạch hầu hết sản lượng cà phê ở Ceylon, Ấn Độ, Java, Sumatra và Malaya.

• 1857 cây cà phê đầu tiên được người Pháp đưa vào Vietnam

• 1986 Nhà nước Việt Nam tập trung vào cà phê như là một ngành nông nghiệp quan trọng. Sản lượng cà phê Việt Nam bùng nỗ từ đó.

• 1840-1900: Sản xuất cà phê ở Trung Mỹ và Nam Mỹ phát triển nhanh chóng.

• 1870-1890: Cà phê Robusta được phát hiện ở Trung Phi.

• Những năm 1880: Các chủ đồn điền người Anh thành lập đồn điền cà phê ở Kenya.

• 1882: Khai trương Sở giao dịch cà phê New York.

• 1884: Máy pha cà phê espresso đầu tiên được giới thiệu ở Ý.

• 1896: Cây cà phê đầu tiên được trồng ở Queensland, Australia.

• 1900: Brazil sản xuất 90% lượng cà phê của thế giới.

• 1900: Cà phê Robusta được trồng ở Indonesia, tiếp theo là Brazil năm 1912 và Ấn Độ năm 1916.

• 1906: Máy pha cà phê espresso hiện nay được sử dụng phổ biến ở Ý, mặc dù áp suất vẫn còn khiêm tốn.

• 1908: Melitta Bentz ở Đức phát minh ra giấy lọc nhỏ giọt.

• 1920: Brazil chiếm 80% sản lượng cà phê của thế giới.

• 1946: Mức tiêu thụ bình quân đầu người đạt đỉnh ở Hoa Kỳ với 9 kg (20 lb) mỗi năm (2017: 4,5 kg hoặc 10 lb).

• 1950: Sản lượng cà phê Robusta phát triển nhanh chóng, đặc biệt ở Tây Phi và Angola.

• 1956: Robusta đóng góp 22% tổng lượng cà phê xuất khẩu.

• 1962: Thành lập Tổ chức Cà phê Quốc tế với cả nước sản xuất và nhập khẩu đều là thành viên.

• 1971: Starbucks mở quán cà phê đầu tiên ở Seattle, Mỹ.

• 1974: Angola sản xuất hơn 5 triệu bao (1984: dưới 0,3 triệu bao, và thậm chí còn ít hơn kể từ đó).

• 1857: Cà phê được người Pháp đưa vào trồng ở Việt Nam chính thức, từ đảo Martinique và vùng Guyane thuộc Pháp ở châu Mỹ Latin vì có khí hậu và thổ nhưỡng nhiệt đới tương tự Việt Nam. Đầu tiên, loại Arabica được thử ở phía Bắc rồi ở miền Trung (Quảng Trị, Bố Trạch,…), sau khi thu hoạch được chế biến dưới thương hiệu Arabica du Tonkin (cà phê Arabica Bắc Kỳ) và nhập khẩu về Pháp.

• 1980: Việt Nam sản xuất 100.000 bao (từ 2012: Hơn 20 triệu bao mỗi năm).

• 1982:Thành lập Hiệp hội Cà phê Đặc sản Hoa Kỳ,SCAA (nay là SCA).

• 1988. Max Havelaar được thành lập ở Hà Lan, nơi khởi nguồn của phong trào Fairtrade.

• 1989: Chấm dứt hệ thống hạn ngạch theo Hiệp định Cà phê Quốc tế - kéo theo đó là sự sụt giảm giá.

• 2005:Các tiêu chuẩn bền vững như Hữu cơ, Thương mại công bằng, Rainforest Alliance, UTZ và 4C có đà phát triển.

• 2010:Cà phê dùng một lần dạng viên nang của Nespresso và các nhãn hiệu tương thích, cà phê dạng viên và cốc K được sử dụng rộng rãi.

• 2012: Brazil và Việt Nam cộng lại chiếm 50% sản lượng cà phê thế giới.

• 2015: Robusta chiếm 40% sản lượng thế giới.

• 2016: JAB Holding Company trở thành tập đoàn rang xay hàng đầu thế giới với Jacobs Douwe Egberts, Keurig Green Mountain và các thương hiệu khác.

• 2017: SCAA của Mỹ và SCAE của Châu Âu hợp nhất thành Hiệp hội Cà phê Đặc sản, SCA.

Nguồn: Coffee and Wine Two World Compared (Morten Scholer)